Bindvliesontsteking (conjunctivitis) behoort tot de meest voorkomende oogaandoeningen. Dit gaat onder andere gepaard met rode ogen, jeuk, een toegenomen traanvloed en een gevoel dat iets in het oog zit. De oorzaken van een bindvliesontsteking zijn veelsoortig – bacteriële en virale verwekkers komen in aanmerking als anatomische oorzaak, allergieën of auto-immuunziekten. Op grond van de verschillende ziekteverwekkers kan de behandeling verschillen.

Wat is bindvlies eigenlijk?

Het bindvlies is een doorzichtig slijmvlies dat de binnenzijde van de oogleden en het oogoppervlak rond het hoornvlies bedekt. Samen met de traanfilm maakt het soepel bewegen mogelijk van de oogbol en van de oogleden. In het bindvlies zijn verschillende celtypen met verschillende taken en functies belast. Zo zijn de zogenaamde bekercellen verantwoordelijk voor de slijmproductie. Dit slijm stelt de tranenfilm in staat om vast te plakken aan de hoornhuid (adhesievermogen). Verder bevinden zich in het bindvlies de traanklieren die het oppervlak van het oogbol bevochtigen. Bovendien herbergt het slijmvlies verschillende cellen van het immuunsysteem die bescherming van het oog tegen verschillende ziekteverwekkers mogelijk maken.
 

Bindvliesontstekingen kennen veel oorzaken

De oorzaken van een bindvliesontsteking kunnen zeer verschillend zijn. Een zogenaamde atypische conjunctivitis kan onder andere veroorzaakt worden door irritatie veroorzakende anatomische bijzonderheden van oogleden of wimpers, overmatige inspanning, het dragen van contactlenzen of een gebrek aan traanvocht. De ziektebeelden van bindvliesontsteking en droge ogen beïnvloeden en versterken elkaar onderling.

Bij een typische conjunctivitis kan de ontstekingsreactie door een infectie van ziekteverwekkers veroorzaakt worden. Hiertoe behoren bacteriën, schimmels, parasieten of virussen, in het bijzonder herpes- en adenovirussen. Ook allergische reacties en auto-immuunziekten behoren tot de oorzaken van een bindvliesontsteking.

Rode ogen, brandende ogen en het gevoel dat er een vreemd voorwerp in de ogen zit

Bindvliesontstekingen kunnen aan een kant of aan beide kanten optreden. Een ontsteking die aanvankelijk tot een oog beperkt is, duidt mogelijk op een infectie met virussen of bacteriën. Een aandoening aan beide ogen is meestal het gevolg van allergieën of droge ogen.

Typisch voor conjunctivitis zijn rode ogen als gevolg van een sterkere doorbloeding van de bloedvaten. Meestal komt hier nog een gevoel dat er iets in de ogen zit, jeuk en traanogen bij. Vaak zijn de ogen gevoelig voor licht en komt het tot dwangmatig en vaak knipperen met de ogen.

Bij door bacteriën veroorzaakte bindvliesontsteking is er vaak sprake van een waterige, slijmachtige of pusachtige secretie. Wanneer conjunctivitis echter door virussen veroorzaakt is, kunnen er zich follikels in het bindvlies vormen. Vooral het onderste ooglid heeft last van deze opeenhopingen van cellen: er zijn dan kleine bultjes zichtbaar met een doorzichtig binnenste. Wanneer de bindvliesontsteking als gevolg van een allergie optreedt, kan dit tot doorschijnende, deels sterk ontwikkelde, zwellingen van het bindvlies leiden. Men spreekt dan van chemose. De zwellingen van het bindvlies kunnen hierbij uit het oog puilen, tussen het bovenste en het onderste ooglid. Verder zijn ook bij allergieën knobbeltjes op het bindvlies niet ongebruikelijk, de zogenaamde papillen.
 

Met een bindvliesontsteking (conjunctivitis) naar de dokter

Een bindvliesontsteking kunt u beter niet proberen zelf te behandelen, het is aan te raden om medisch advies in te winnen. Omdat conjunctivitis zeer veel oorzaken kan hebben, lopen ook de aangegeven behandelingsmogelijkheden uiteen. Eerst dient de arts de oorzaak van de aandoening vast te stellen zodat hij de juiste behandeling kan starten. Voor het stellen van de diagnose worden de ogen grondig onderzocht, de oogleden worden naar buiten omgeklapt en eventueel wordt er een uitstrijkje gemaakt voor nader onderzoek naar de ziekteverwekker.

Bij atypische oorzaken zoals droge ogen of door de omgeving veroorzaakte irritaties komt behandeling met oogbevochtigingsmiddelen in aanmerking. Voor de nacht zijn oogzalven zeer geschikt omdat ze een lange aanhoudende, intensieve bevochtiging bieden.

Voor alle typische oorzaken bestaan er zeer verschillende behandelingsmogelijkheden met medicijnen: bindvliesontstekingen die door het herpes simplexvirus worden veroorzaakt, kunnen met virusremmers als Acyclovir of Valaciclovir worden behandeld. Deze remmen de vermeerdering van de virussen af. Bij allergieën is een behandeling met antiallergische oogdruppels (H1-antihistaminica, mestcelstabilisatoren) of corticosteroïden mogelijk. Bacteriële infecties worden echter met antibiotica behandeld.