Citraatbuffers en fosfaatbuffers in oogdruppels
Veel mensen gebruiken oogdruppels, bijvoorbeeld bij de behandeling van oogaandoeningen of voor de bevochtiging van droge ogen. Oogdruppels met een citraatbuffer hebben de voorkeur over die met een fosfaatbuffer.
Oogdruppels bevatten een bufferoplossing die de bestanddelen tegen uiteenvallen beschermen, zodat de oogdruppels tijdens de gebruiksduur een goed te verdragen pH-waarde behouden. Vaak wordt een fosfaatbuffer gebruikt.
Onderzoek heeft echter aangetoond dat fosfaatbuffers bij regelmatig gebruik op een beschadigd hoornvlies tot langdurige vertroebeling van het hoornvlies kunnen leiden, daarom zijn ze in diskrediet geraakt. Een goed alternatief voor fosfaatbuffers is de citraatbuffer.
Buffers reguleren de pH-waarde in oogdruppels
Met een buffer wordt de juiste pH-waarde van de oogdruppels gereguleerd. Alleen als de pH een bepaalde waarde heeft, zijn de oogdruppels goed verdraagbaar en zijn hun bestanddelen ook tijdens een langere periode tegen verval beschermd. Hiervoor gebruikt men graag fosfaatbuffers. Actuele onderzoeksresultaten manen echter tot voorzichtigheid bij het gebruik van fosfaten in oogdruppels1. De reden: bij patiënten met een beschadigd hoornvlies, bijvoorbeeld na een ingreep of een verwonding, kan zich bij veelvuldig gebruik van fosfaten een langdurige hoornvliestroebeling ontwikkelen.
In het hoornvlies bevindt zich van nature calcium. Met fosfaat reageert dit tot moeilijk oplosbare calciumfosfaatkristallen. Deze vormen verkalkingen die zich in het hoornvlies ophopen en tot vertroebeling kunnen leiden. Aangezien de kalkophopingen niet weer oplossen, ontstaat een sterke verslechtering van het gezichtsvermogen. Men spreekt van verkalking. In ernstige gevallen moet het gezichtsvermogen met een hoornvliestransplantatie worden hersteld.
In vergelijking met de natuurlijke aanwezigheid van fosfaat in het oog, is die in oogdruppels vele malen hoger. Al na enkele dagen kan zich, bij frequent gebruik van oogdruppels met fosfaat, bij de betreffende patiënt verkalking optreden.
Citraatbuffer beter dan fosfaatbuffer
Patiënten met hoornvliesbeschadigingen dienen geen oogdruppels met fosfaatbuffers te gebruiken. Fosfaatbuffers kunnen in de bestanddelenlijst en in de bijsluiter ook met de volgende terminologie worden aangeduid:
- Natriumdiwaterstoffosfaat
- Natriumdiwaterstoffosfaatdihydraat
- Dinatriumfosfaatdihydraat
- Kaliumdihydrogeenfosfaat
Oogdruppels worden ook aangeboden met citraatbuffers in plaats van fosfaatbuffers. Bij citraatbuffers treedt geen verkalking van het hoornvlies op, en daarom verdienen oogdruppels met citraatbuffers de voorkeur.
Bij mensen met een intact hoornvlies is het risico op verkalking weliswaar gering, maar voorzichtigheidshalve verdient het de aanbeveling om gebruik te maken van oogdruppels zonder fosfaat. Alle oogverzorgingsproducten van URSAPHARM zijn met citraat gebufferd.
1 BLUMBERG, A.: De veiligheid van geneesmiddelen 2013; Nr. 1: 7-12
