We huilen niet alleen als we verdrietig zijn. Tranen stromen zelfs bij het lachen of bij het snijden van uien. Als de ogen echter zonder een duidelijke reden vaak en overmatig tranen kan dit heel vervelend zijn – niet alleen doordat bijvoorbeeld de mascara uitloopt, maar ook het zicht wordt belemmerd. Bovendien is het simpelweg onaangenaam als de ogen vochtig worden op ongeschikte momenten. Het tranen van de ogen wordt ook aangeduid als epiphora. Tranende ogen kunnen wijzen op verschillende ziekten en aandoeningen – droge ogen is een van hen.

Tranende ogen: droge ogen kunnen de oorzaak zijn

Droge ogen kunnen een oorzaak zijn voor tranende ogen – een feit waaraan men niet meteen zou denken bij het zoeken naar oorzaken van tranende ogen. Dat tranen stromen kan twee oorzaken hebben: een overmatige hoeveelheid traanvocht, of een onjuiste samenstelling van het traanvocht.

Verhoogde traanproductie

Bij tranende ogen kan de geproduceerde hoeveelheid traanvocht binnen een bepaalde periode te groot zijn. De reden hiervoor: als het hoornvlies door de droge ogen met onvoldoende vloeistof is bevochtigt, ontstaat door het openen en sluiten van de oogleden wrijving op het oogoppervlak. Vervolgens reageren de traanklieren door meer tranen te vormen, om het gebrek aan vocht te compenseren. Het oogoppervlak kan echter slechts een bepaalde hoeveelheid vloeistof opnemen en vasthouden. Wanneer het opeengehoopte volume te groot is, loopt het overtollige traanvocht uit de ogen. In dit geval is de daadwerkelijke traanproductie verstoord.

Onjuiste samenstelling van tranen

Anderzijds kan een onjuiste samenstelling van tranen de oorzaak zijn van een instabiele traanfilm en tranende ogen.
De traanfilm bevochtigt het oppervlak van de ogen en is opgebouwd uit drie lagen. Direct boven het hoornvlies is een dunne slijmlaag, de zogenaamde mucine laag, die het gehele oogoppervlak bedekt. Dit zorgt ervoor dat het vocht aan het oog blijft hechten, niet afbrokkelt, en gelijkmatig wordt verdeeld. Daarboven is een dikkere, waterige traan laag. De traanfilm wordt bijeengehouden door een bovenste, vetrijke fase. Deze derde laag zorgt voor de stabiliteit van de vochtfilm, zodat deze niet kan wegvloeien of verdampen.

Als het traanvocht om gezondheidsredenen niet de juiste samenstelling heeft, dan is het mogelijk dat de drie lagen van het oogbevochtiging niet stabiel aan elkaar hechten. Vooral in verstoringen van de vet bevattende laag is dat het geval, bijvoorbeeld bij een Meiboom klier dysfunctie, waarbij de klieren in de ooglidranden onvoldoende werken. De ogen beginnen te tranen.

Andere oorzaken voor tranende ogen

Naast droge ogen kunnen tranende ogen ook andere oorzaken hebben. Als de ogen worden geïrriteerd, bijvoorbeeld door verschillende omgevingsfactoren of vreemde voorwerpen, reageren deze ook met een verhoogde traanproductie, om irriterende stoffen uit het oog te spoelen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij een irritatie door stof, droge lucht, pluizen of haar. Ook bij gevoeligheden en allergieën speelt dit mechanisme een belangrijke rol: het oog reageert op normale onschadelijke stoffen, zoals pollen, met de productie van grote hoeveelheden tranen.
Verder kunnen diverse ziektes of letsels tranende ogen veroorzaken. Oogontstekingen van het hoornvlies of bindvlies, of sinusinfecties worden vaak geassocieerd met tranende ogen. Ook afwijkingen van de normale traanafvoer, kan leiden tot tranende ogen. Als de ogen vaak of ongewoon hevig tranen, dient de oorzaak dan ook te worden verduidelijkt door een oogarts. Bij droge ogen als oorzaak helpt vaak de medicatie van oogdruppels, die zijn afgestemd op de oorzaak van de droogte.